Dach płaski i dach skośny. Konstrukcje dachowe i ich nadawanie się do zazielenień dachowych

Zazielenienie dachowe w przypadku dachów płaskich i dachów skośnych.
W żadnej normie lub dyrektywie nie zdefiniowano, od jakiego nachylenia dachowego mowa jest o dachu płaskim, dachu skośnym lub dachu stromym. Orientując się zgodnie z dyrektywą o zazielenieniach dachowych, zakładając nachylenie 0-5°, mówimy o ""dachu płaskim"", od nachylenia 5°  (= 9 % spadku) mowa jest o ""dachu skośnym"" (dachy nachylone), a od nachylenia 15°  (27 %) o ""dachu stromym".

Dach z zazielenieniem dachowym: budowa warstwowa w przypadku dachów nie posiadających spadku
Z reguły dachy płaskie powinny wykazywać spadek wynoszący co najmniej 2%. Przy takim spadku stosowane mogą być zarówno nadbudowy jednowarstwowe, jak też i wielowarstwowe. 

Dachy płaskie z niewielkim spadkiem wzgl. bez spadku, tak zwane ""dachy 0 stopniowe"" nie stanowią w Niemczech rzadkości i mogą być również budowane z zachowaniem odpowiednich norm.  Ale właśnie w związku z zazielenieniem dachowym powstają punktu, o których warto wiedzieć i których należy przestrzegać. Praktyka pokazała, że w przypadku dachu płaskiego bez, wzgl. z bardzo niewielkim spadkiem, woda nie spływa z różnych miejsc natychmiast oraz, że tworzą się zakresy z wodą stojącą. W przypadku dachów płaskich i lekkich konstrukcji dachowych o dużej rozpiętości i niewielkim spadku, zazielenienie zwiększa swym ciężarem własnym oraz na skutek magazynowania wody możliwe przegięcia. Prowadzą one następnie do nagromadzenia wody i powstawania wody stojącej.

Problematyka ekstensywnego zazielenienia dachowego na dachy płaskim ze stojącą wodą polega na rozwoju wegetacji. Z reguły wegetacja na dachach bez spadku i ze stojącą wodą  będzie się rozwijać inaczej niż to jest w przypadku dachów bez stojącej wody. Rośliny nie znoszą trwałego spiętrzenia wody i przemoczenia substratu. Jeżeli zbyt długo na dużej powierzchni stoi woda, to należy się liczyć z inną wegetacją niż była pierwotnie zaplanowana.  Problem musi zostać rozpoznany i rozwiązany już w fazie projektowania zazielenienia dachowego. W zależności od lokalnych warunków, jest wszystko możliwe, począwszy od zanikania roślinności i zarastania monokulturami mchu zamiast żądanej wegetacji rozchodnikowej, aż do dachów pokrytych trawą z nasadzeniem roślinami zdrewniałymi.  Mimo intensywnej pielęgnacji, ewentualnie założone formy wegetacyjne mogą zostać nie uzyskane ze względu na stojącą wodę.

Celem wszystkich działań techniczno-wegetacyjnych jest stworzenie dostatecznego dystansu pomiędzy stojącą wodą na dachu płaskim a warstwą wegetacyjną, aby korzonki roślin nie były zanurzone w wodzie, a substrat nie ulegał przemoczeniu.  Najlepszym, sprawdzonym w praktyce rozwiązaniem, jest zastosowanie klasycznej budowy wielowarstwowej z oddzielną warstwą drenażową. Mniejsze zagłębienia i nierówności ze stojącą wodą mogą zostać zniwelowane dodatkowo drenażem z tłucznia. Lepszym rozwiązaniem, przede wszystkim, gdyby woda stała na większej powierzchni dachu przez dłuższy czas powyżej jednego centymetra, jest zastosowanie elementu drenażowego. Jest on układany bezpośrednio w wodzie i przykrywany geowłókniną filtracyjną i tym samym tworzy on dystans do wegetacyjnej warstwy nośnej przerywający efekt kapilarny. Wysokość zastosowanego elementu drenażowego orientuje się w zależności od wysokości maksymalnego poziomu wody i powinna ona być wyższa o około dwa centymetry. Jego głównymi funkcjami są odprowadzenie wody i utrzymywanie dystansu pomiędzy wodą a substratem. 

Dach skośny z zazielenieniem (do 15 stopni nachylenia). Układ warstw na dachu skośnym jest podobny jak na dachu płaskim:

1. warstwa ochronna
2. warstwa drenażowa
3. warstwa wegetacyjna (substrat)
4. roślinność

W przeciwieństwie do dachu płaskiego, nie musi występować warstwa drenażowa na całej powierzchni dachu. Ze względu na nachylenie dachu zakłada się szybkie odprowadzenie wody w kierunku rynny, tak, że wystarczyć może drenaż w zakresie rynny. Tutaj spływa większa część wody, a tym samym odpowiednio zwymiarowany musi zostać i dopasowany do siebie system odwadniający i drenaż. W przypadku dachów nachylonych, magazynowanie wody nabiera większego znaczenia. Im większe nachylenie dachu, tym szybciej woda zostaje odprowadzona i musi to zostać wyrównane budową warstw o wyższym potencjale magazynowania wody. Może się to odbyć poprzez zastosowanie dobrze przyczepnego i stabilnego pod względem ułożenia substratu z cząstkami organicznymi, który łącznie nie może być zbyt gruboziarnisty. Parametry charakterystyczne orientują się przy tym na substrat ekstensywny dla budowy wielowarstwowej, również, jeżeli w przypadku dachów skośnych wykonywana jest przeważnie budowa jednowarstwowa. Budowa wielowarstwowa z warstwą drenażową z elementów z tworzyw sztucznych jest również możliwa. Elementy drenażowe spełniają przy tym potrójną funkcję: poniżej drenaż, powyżej magazyn wody i zabezpieczenie przed osunięciem. Z reguły rezygnuje się z oddzielnej warstwy filtracyjnej w formie geowłókniny filtracyjnej, aby warstwa wegetacyjna i drenaż lepiej się mogły zazębić. Grubość warstwy wegetacyjnej powinna wynosić co najmniej 8 centymetrów (przy wysiewie i 6 centymetrów przy zastosowaniu wyhodowanej wstępnie maty wegetacyjnej), aby zapewnić roślinom minimum podłoża i wody. W przypadku dachów o nachyleniu do 15°, zakładanie wegetacji możliwe jest poprzez zasiew i rozsadę sadzonek, powyżej15° zaleca się tylko stosowanie wyhodowanych wstępnie mat wegetacyjnych. 

Zielony dach w przypadku dachów stromych (powyżej 15° nachylenia dachu)
Jeżeli nachylenie dachu przekracza 15° (27%), to przewidzieć należy rozwiązania konstrukcyjne w kierunku zabezpieczenia substratu, aby zapobiec osunięciu się budowy zielonego dachu na przykład w przypadku silnego deszczu. Doświadczenia praktyczne wykazały, że w przypadku dachów o nachyleniu powyżej 15° konieczne jest zastosowanie rozwiązań zabezpieczających przed osunięciem. Możliwa jest realizacja zazielenionych dachów do nachylenia dachu około 45° (spadek 100%). Są to jednakże już przypadki ekstremalne. Zwykle dachy zazieleniane są do nachylenia około 30°. Przy projektowaniu i wykonaniu zielonego dachu stromego należy szczególną uwagę położyć na następujące zagadnienia:"

Budowa warstw w przypadku dachów stromych 
Budowa zielonego dachu w przypadku dachów nachylonych powyżej 15° wygląda zasadniczo tak samo, jak w przypadku dachów o niewielkim nachyleniu. To, co różni dachy strome od innych dachów o łagodniejszym nachyleniu, to zabezpieczenia przed osunięciem i przesunięciem oraz zakładanie wegetacji.

1. Pozycja ochronna"
2. Drenaż (w zakresie rynny lub na całej powierzchni) "
3. Zabezpieczenie przed osunięciem i przesunięciem"
4. Warstwa wegetacyjna"
5. Wegetacja"
6. Zabezpieczenie przed osunięciem i przesunięciem"

Od nachylenia dachu wynoszącego ponad 15° (27%) zastosować należy rozwiązania konstrukcyjne zabezpieczające przed przesunięciem. Dachy poniżej nachylenia wynoszącego  15° i posiadające długość odpływu powyżej 15 m wymagają również szczególnych zabezpieczeń przed osunięciem. Ważnym przy tym jest zastosowanie sprawdzonych, odpornych na działanie czynników atmosferycznych i statycznie dostosowanych systemów zabezpieczających przed osunięciem. Konstrukcje drewniane nie nadają się, ponieważ prędzej czy później ulegną zbutwieniu. Na początku projektowania należy zdecydować, dokąd przenoszone mają być obciążenia zielonego dachu za pośrednictwem elementów zabezpieczających przed osunięciem (tak zwane progi przeciwślizgowe). 

Istnieją trzy możliwości: 

1. Zabezpieczenie przed osunięciem przenoszone powierzchniowo na całą konstrukcję nośną "
2. Zabezpieczenie przed osunięciem poprzez wzgl. na kalenicę  "
3. Zabezpieczenie przed osunięciem przenoszone na rynnę. "

Dystans pomiędzy progami przeciwślizgowymi uzależniony jest od nachylenia dachu oraz od zastosowanego systemu zabezpieczenia przed osunięciem. Substrat jest z reguły tak zabudowany i sprężony, aby był on na równo z wysokością progów przeciwślizgowych wzgl. aby pokrywał je do dwóch centymetrów. Nakładane na to wyhodowane wstępnie maty wegetacyjne muszą zostać ułożone tak, aby nie powstały puste przestrzenie, aby mogły się one ukorzenić równomiernie na całej powierzchni.